Nöbetçi Eczaneler
Türkiye’de kredi kartı kullanımındaki artış dikkat çekiyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yapılan analizlere göre, ülkede yaklaşık 28 milyon aktif kredi kartı kullanıcısı bulunuyor ve kartlı harcamaların toplam hacmi 12,8 trilyon TL’yi buldu. Bu rekor seviyedeki artışın nedenleri arasında, dijital ödeme yöntemlerinin yaygınlaşması, enflasyonla birlikte nakit taşımanın maliyetinin artması ve temassız ödeme gibi kolaylık sağlayan yeniliklerin hızla benimsenmesi yer alıyor.
Kartlı Ödemelerde Kullanım Kolaylığı Ön Planda
Merkez Bankası’nın yayımladığı “Kartlı Harcama Tercihlerinde Son Dönem Eğilimler” başlıklı analizde, dijital ödeme yöntemlerinin yaygınlaşmasının ve enflasyonist baskılarla nakit taşıma maliyetlerinin artmasının banka ve bireysel kredi kartlarının kullanımını artırdığı vurgulandı. Analizde, kartların sunduğu nakit avans ve taksitli ödeme seçeneklerinin de bu kullanım artışında önemli bir rol oynadığına dikkat çekildi. Kartlı harcama bakiyesinin hem nominal hem de reel bazda belirgin bir artış gösterdiği ifade edilerek, bireylerin nakit yerine kart kullanımına yönelmesinin bu eğilimde önemli bir etken olduğu vurgulandı.
Harcama Hacmi 12,8 Trilyon TL’ye Ulaştı
Türkiye’de kredi kartı kullanımının ulaştığı seviyelere dair çarpıcı veriler sunulan analizde, yaklaşık 28 milyon aktif kullanıcıya ait 125 milyon kredi kartı ve 191 milyon banka kartının bulunduğu belirtildi. Kartlı harcamaların toplam hacminin ise 12,8 trilyon Türk lirasına ulaştığı kaydedildi. Ayrıca, faizlerin enflasyonun görece altında kalmasının, 2021 yıl sonundan 2023 yılının üçüncü çeyreğine kadar bakiye büyümesindeki hızlı artışta önemli bir rol oynadığı ifade edildi. Ancak kredi kartıyla yapılan harcamaların artışında, kartla borçlanma maliyetinin dışında kullanım kolaylığı gibi faktörlerin de etkili olduğu belirtildi.
Temassız Ödeme Tercihi ve Nakit Kullanımının Azalması Öne Çıkıyor
Merkez Bankası analizinde, kredi kartıyla yapılan harcamalardaki artışın nedenleri arasında temassız ödemenin artan tercih edilme oranının önemli bir faktör olduğu ifade edildi. Özellikle salgın dönemiyle birlikte temassız ödeme alışkanlığı hızla yaygınlaştı ve nakit taşımanın azalması bu tercihe katkı sağladı. Aynı dönemde borçlanma imkanı sunmayan banka kartlarıyla yapılan harcamalardaki artışın, kredi kartlarına göre daha yüksek oranlarda reel artış gösterdiği vurgulandı. Kredi kartlarıyla yapılan harcamaların reel bazda 2 kat, banka kartlarıyla yapılan harcamaların ise yaklaşık 3 kat arttığı ve bu artışın önemli bir kısmının 2021 yılı sonrasında gerçekleştiği belirtildi.
Kovid-19 Salgını Kart Kullanımını Artırdı
Analiz, Kovid-19 salgını sonrasında kartlı ödemelerin artışında finansal teknolojilerin gelişmesinin de etkili olduğunu vurguluyor. Salgın öncesinde kredi kartı işlem adetleri yıllık yaklaşık 4 milyar civarında seyrederken, 2024 yılı itibarıyla bu rakamın 10 milyara yaklaştığı ifade edildi. Ayrıca temassız ödeme yöntemlerinin hızla yaygınlaşmaya devam ettiği, 2015 yılında ayda yalnızca 2 milyon temassız ödeme işlemi yapılırken günümüzde bu sayının her ay 1 milyar adetinin üzerine çıktığı kaydedildi.
Taksitsiz Harcamalarda Dikkat Çeken Artış
Hane halkının harcama türlerinde de kredi kartlarının kullanımında önemli değişiklikler olduğu ifade edildi. Analizde, gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYİH) en büyük kalemi olan hane halkı tüketim harcamalarında, bireysel kredi kartı (BKK) ile yapılan taksitsiz harcamaların ve banka kartları ile yapılan harcamaların payının son yıllarda arttığına dikkat çekildi. Banka kartıyla yapılan harcamaların toplam hane halkı tüketimindeki payı yüzde 6,8’den yüzde 10’un üzerine çıkarken, taksitsiz kredi kartı harcamalarının payı ise yüzde 21’den yüzde 34’e ulaştı.
Enflasyon, Kart Kullanım Alışkanlıklarını Değiştirdi
Son dönemdeki enflasyonist baskılar, kredi kartlarının kullanımını doğrudan etkileyen önemli faktörler arasında yer alıyor. Analizde, kredi kartı harcamalarının yaklaşık dörtte üçünün taksitsiz yolla yapıldığı ve nakit avans kullanımının toplam kartlı harcamalardaki payının düşük olduğunun altı çizildi. Bu durum, kartların borçlanma aracı olmaktan ziyade ödeme kolaylığı sunan bir araç olarak kullanıldığını gösteriyor. Dolaşımdaki paranın enflasyondan düşük büyüme oranının, daha fazla kişinin günlük işlemlerinde nakit yerine kartları tercih etmesine yol açtığına dikkat çekildi.
Kart Kullanımı Alışkanlıkları Ekonomideki Talep Koşullarını Değiştiriyor
Kartlı harcama bakiyelerinin yıllar içerisinde tarihi yüksek seviyelere ulaşmasının, tüketici ödeme alışkanlıklarında önemli bir değişikliği yansıttığı ifade ediliyor. Analizde, politika yapıcıların ve ekonomistlerin, tüketici talebini ve hane halkı borçlanma düzeyini değerlendirirken, bu değişimlerin dikkate alınması gerektiği belirtiliyor. Kart kullanımındaki artışın, geleneksel borçlanma göstergelerinin yanıltıcı olabileceği ve aslında tüketici harcama davranışlarının değiştiğini gösterdiği değerlendirmesine yer veriliyor.
Kredi Kartı Kullanımındaki Yükseliş Devam Edecek
Türkiye’deki kredi kartı kullanımında artışın, önümüzdeki dönemde de devam etmesi bekleniyor. Dijital ödeme kanallarının gelişimi, temassız ödeme alışkanlıklarının yaygınlaşması ve enflasyonun yarattığı nakit taşıma zorlukları, kredi kartlarının ve banka kartlarının günlük hayatın vazgeçilmez bir parçası haline gelmesini sağlıyor.