Tarım ve Orman Bakanlığı, ülke genelindeki işlenmeyen tarım arazilerini tarımsal üretime kazandırmak için önemli bir adım atarak yeni bir yönetmelik yayımladı.
Bu düzenleme, mülkiyeti gerçek veya tüzel kişilere ait olup, son iki yıl boyunca işlenmeyen tarım arazilerinin, belirli şartlar altında sezonluk olarak kiraya verilmesini öngörüyor. Bu strateji, tarımsal üretimin artırılması ve ekonomik verimliliğin sağlanması amacıyla hayata geçirildi.
Yönetmeliğin Temel İlkeleri
Yönetmelik, 3 Temmuz 2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nun 8/K maddesi çerçevesinde hazırlandı ve Resmi Gazete’de yayımlandı. Yönetmelik, işlenmeyen tarım arazilerinin Bakanlık tarafından kiralanarak tekrar tarımsal üretime kazandırılmasına yönelik usul ve esasları belirliyor. İşlenmeyen arazilerin kiralanması süreci, arazi kullanımının optimize edilmesini ve tarımsal üretimin artırılmasını hedefliyor.
Kiralama Kapsamı ve Şartları
Yönetmeliğe göre, Hazine’nin özel mülkiyetinde veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan tarım arazileri bu düzenlemenin kapsamı dışında tutulacak. Bununla birlikte, mülkiyeti gerçek veya tüzel kişilere ait ve üst üste iki yıl süreyle işlenmeyen tarım arazileri, arazinin vasfının değiştirilmemesi ve kiralayan tarafından tarımsal üretimde kullanılma şartıyla Bakanlık tarafından sezonluk olarak kiralanacak. Kiralama süreci, tarımsal üretim potansiyelini artırmak ve boş arazilerin yeniden değerlendirilmesini sağlamak amacıyla yürütülecek.
Arazi Tespit Komisyonu
Kiralanacak tarım arazilerinin rayiç kira bedelinin belirlenmesi ve kiralama işlemlerinin gerçekleştirilmesi amacıyla Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından Arazi Kiralama Komisyonu oluşturulacak. Bu komisyon, il müdürlüklerinde il müdür yardımcısı veya şube müdürü, ilçe müdürlüklerinde ise ilçe müdürü başkanlığında toplanacak. Komisyon, tarımsal üretim için uygun olan veya imar, ihya, ıslah edilerek tarımsal üretim yapılmaya uygun hale dönüştürülebilen arazileri belirleyecek.
Kiralama Sezonu ve İlan Süreci
İşlenmeyen tarım arazilerinin tespiti, içinde bulunulan yılın 1 Eylül tarihi ile takip eden yılın 31 Ağustos tarihine kadar olan süre dikkate alınarak yapılacak. Tespit edilen araziler, Bakanlık kayıt sistemleri ile karşılaştırılarak kontrol edilecek. Sonuç olarak, ekonomik bütünlüğü sağlayan parseller ve ekonomik tarımsal üretim yapılabilecek araziler tespit edilecek. Dikili ve örtü altı tarım arazileri ise kiralama işlemleri kapsamına alınmayacak.
Tespit edilen araziler, ilan edilmek üzere il/ilçe müdürlükleri tarafından beş gün süreyle mahallinde, elektronik ortamda ve il müdürlüğü internet sitesinde duyurulacak. Arazi malikleri ve diğer ilgililer, ilan süresi içinde itirazlarını Arazi Tespit Komisyonu’na yapabilecek. Komisyon, itirazları üç gün içinde değerlendirerek nihai listeyi oluşturacak ve mülki amirin veya yetkili kıldığı kişinin onayıyla kesinleştirecek.
Kiralama Öncelikleri ve Teklifler
Kiralanacak tarım arazileri öncelikli olarak, arazinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet eden kişilere, sivil toplum kuruluşlarına ve meslek odalarına teklif edilecek. Bu öncelikli gruplardan birden fazla istekli olması durumunda, en yüksek teklifi veren kişi veya kurum arazinin kiracısı olacak. Eğer öncelikli gruplardan istekli çıkmazsa, diğer isteklilerden en yüksek teklifi verene kiralama yapılacak. Bu yaklaşım, yerel ekonomik kalkınmayı desteklemeyi ve tarımsal üretim için uygun arazilerin etkin bir şekilde kullanılmasını sağlamayı hedefliyor.
Kiracının Sorumlulukları
Kiracılar, kiralama süresi boyunca arazide tarımsal üretim yapacak ve tarımsal üretim tekniklerine riayet edecek. Ayrıca, toprağın yapısını bozacak uygulamalardan kaçınacak ve varsa sabit tesisleri koruyacak. Kiracıların bu kurallara uymaları, arazinin verimli bir şekilde kullanılmasını ve tarımsal üretimin artmasını sağlayacak. Kiralama sürecinde, kira bedeli, kira süresi, ödeme koşulları, kira bedelinin yatırılacağı banka hesabı, vergi, resim, harçlar ve diğer giderler gibi detaylar da sözleşme kapsamında düzenlenecek.
Bu yeni düzenleme ile tarım arazilerinin daha etkin kullanımı teşvik edilecek ve işlenmeyen araziler tekrar tarımsal üretime kazandırılacak. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın bu adımı, tarım sektörünün sürdürülebilirliğine ve ülke ekonomisine önemli katkılarda bulunmayı amaçlıyor. Kiralama süreci ve yeni yönetmelik ile tarımsal üretimin artırılması ve işlenmeyen arazilerin değerlendirilmesi sağlanacak, böylece tarım sektörünün potansiyeli daha iyi bir şekilde kullanılacak.